Een groot probleem voor veel volwassenen, maar vooral ook voor kinderen en jongeren is hun zelfbeeld. Iedere dag maak je allerlei situaties mee die een bijdrage leveren aan het beeld dat jij over jezelf hebt gecreëerd. Als ik eerlijk ben is dat één van de dingen waar ik lang mee heb geworsteld. Ik vind het daarom belangrijk om aandacht te besteden aan je zelfbeeld, maar ook aan je zelfbeeld verbeteren. Je leest in dit artikel daar meer over, zodat ook jij aan de slag kunt met je zelfbeeld verbeteren.
Wat is zelfbeeld?
Een zelfbeeld is opgebouwd uit een aantal factoren. Het gaat er namelijk om hoe iemand over zichzelf is gaan denken. Dit wordt opgebouwd door levenservaringen, gedachten en prestaties. Aangezien je nog steeds leeft, verandert je zelfbeeld ook continu. Je maakt nog steeds allerlei dingen mee die daar namelijk invloed op uitoefenen. Kortom zijn het dus ideeën, gedachten en overtuigingen van en over jezelf. Dit plaatje dat je hebt gemaakt, bepaalt voor een groot deel jouw gedrag en handelingen. Je maakt namelijk een inschatting op basis van jouw kunnen en laten, hoe je ergens mee omgaat.
Het zelfbeeld ontwikkelt dus eigenlijk je hele leven door, maar de basis wordt gelegd in de eerste 10 levensjaren. Als kind leer je jouw rol kennen. Dit noemt men ook wel het eigen-ik. Bovendien leer je al vrij jong hoe de wereld in elkaar steekt. Is je omgeving bijvoorbeeld veilig of juist niet? Daarnaast leer je ook vrij snel allerlei eigenschappen van jezelf. Wat kun je wel en wat kun je niet uitvoeren? Dit alles vormt de basis van het zelfbeeld dat jij je hele leven meeneemt. Toch is het belangrijk om te beseffen dat die gedachten gebaseerd zijn op overtuigingen en aannames.
Ben je bijvoorbeeld opgegroeid in een onveilig thuis, heeft dat een grote rol in jouw veiligheidsbesef van de wereld. De meesten verlaten pas na tientallen jaren het ouderlijk huis en dus is het beeld van een onveilige wereld steeds groter gegroeid. Terwijl wanneer je uit die onveilige omgeving bent, dat beeld van de wereld misschien lang niet altijd meer geldt. Hetzelfde geldt overigens andersom ook. Dat de wereld ineens onveiliger is dan je denkt en je dus misschien goedgelovig in het leven staat. Veel volwassenen baseren hun beslissingen nog altijd op het zelfbeeld dat in hun kinderjaren is ontwikkeld.
Hoe ontstaat een zelfbeeld?
Zoals ik net al heb geschetst bepalen levenservaringen voor een groot deel hoe jij naar jezelf kijkt. Als kind wil je graag geliefd zijn en erbij horen. Je wilt daarbij aan bepaalde verwachtingen voldoen. Dit kan lukken, maar het kan ook niet aansluiten bij de verwachting van een ander. Je omgeving speelt dus een grote rol in hoe jij naar jezelf kijkt. De opvoeding bijvoorbeeld. Wanneer je ouders hebt die heel strikt zijn, kun je er vanuit gaan dat jij heel perfectionistisch moet zijn om aan de verwachtingen van je ouders te voldoen. Hetzelfde geldt voor seksualiteit.
Wanneer je ouders hebt die heel vrij zijn, bijvoorbeeld naakt door de gang lopen, heeft dat een effect op de wijze waarop jij naar jouw lichaam kijkt. Heb je juist een thuis gehad waarbij de deur altijd op slot zit en je het gevoel hebt dat jij je moet schamen voor je lichaam, dan heeft dat een effect op jouw zelfbeeld. Een deel zijn dus de verwachtingen die leerkrachten en ouders van jou hebben, maar ook hoe zij jou behandelen. Daarnaast kan jouw rol in het gezin ook invloed hebben op jouw zelfbeeld. Wanneer je bijvoorbeeld anders bent dan je broers of zussen en/of anders behandeld wordt, heeft dat zijn effect op het beeld dat jij van jezelf hebt.
Op school wordt er in ieder rapport iets gezegd over jouw prestaties. Niet alleen cijfers, maar ook over je werkhouding, gedrag en andere eigenschappen wordt een rapport geschreven. Wanneer je keer op keer te horen krijgt dat je bijvoorbeeld geen goede motivatie hebt of te verlegen bent, neem je dat beeld over. Sterker nog in sommige gevallen ga jij je er ook naar gedragen. Klasgenoten en andere kinderen spelen ook een rol in het beeld dat jij over jezelf hebt. Denk bijvoorbeeld aan pesterijen, maar ook jouw positie in een groep.
Als je dit alles bundelt, zijn het allemaal functies waar jouw omgeving een rol in speelt. Toch zijn er ook factoren waar jouw omgeving niets aan kan doen. Daar word je namelijk mee geboren. Het kan bijvoorbeeld zijn dat er iets aan jouw lichaam niet goed is ontwikkeld. Dit kunnen ledematen zijn, maar het kan ook gaan om organen of andere ziektes waar jij mee geboren kunt worden. Je kunt denken aan stofwisselingsziektes, longziektes, hartziektes en ga zo maar door. Dit kan invloed hebben op jouw gevoel en het beeld dat jij van jezelf hebt. Ondanks je daar mee geboren wordt, heeft je omgeving wel weer invloed op hoe zij ermee omgaan.
Word je bijvoorbeeld heel anders behandeld dan andere kinderen en/of worden er andere verwachtingen van jou geschept vanwege een ziekte of aandoening. Bij dit laatste puntje wil ik het ook graag hebben over genderidentiteit. Wanneer je geboren wordt in het verkeerde lichaam heeft dat uiteraard een grote rol in de manier waarop jij naar jezelf kijkt. Helemaal wanneer je nog moet ontdekken en vooral zelf moet realiseren dat je in het verkeerde lichaam bent geboren. Tegenwoordig is er veel meer genderneutraliteit, maar er zijn nog steeds een hoop opvoeders die vinden dat een jongen niet met poppen mag spelen en een meisje geen blauw aan mag.
Kortom, een zelfbeeld ontstaat door:
- De opvoeding die je hebt gehad
- De reacties van anderen op jouw gedrag
- Je rol in het gezin
- Het beeld dat andere kinderen en leerkrachten over jou hebben
- Aangeboren eigenschappen
De betekenis van zelfbeeld: Het beeld dat iemand van zichzelf heeft; de dunk die men van zichzelf heeft of het ego.
Wat heeft op latere leeftijd invloed op je zelfbeeld?
Je zelfbeeld kan door de jaren heen dus nog altijd verder ontwikkelen. Dit kan positief uitpakken, maar ook negatief. Je zelfbeeld verbeteren vraagt een plan en dus is het belangrijk om te weten welke factoren er invloed hebben op jouw zelfbeeld. Een plan om je zelfbeeld te verbeteren is dan niet alleen makkelijker op te stellen, maar je kunt ook actiever je zelfbeeld verbeteren.
De invloed van social media op je zelfbeeld
Social media en met name Instagram speelt een steeds grotere rol in het leven. Er worden miljoenen door bedrijven verdiend via het kanaal. Waar er voorheen foto’s van willekeurige dingen werden gepost, gaat het tegenwoordig om de perfecte feed en de mooiste foto’s. Alles moet perfect bij elkaar aansluiten en iedere imperfectie wordt weggewerkt. Het is algemeen bekend dat dit een negatief effect heeft op het zelfbeeld van velen. Je ziet namelijk lichamen die perfect zijn en levens waar geen wolkje aan de lucht schijnt te zijn. Dit is logisch want bijna niemand post tranen, verdriet en de momenten die minder zijn.
Hierdoor lijken levens perfect en dat maakt dat volgers het gevoel hebben dat er bij anderen niets misgaat. Je gaat bewust of onbewust je leven vergelijken met die levens. Bovendien zie je dat de mensen met de perfecte lichamen viraal gaan, maar de foto’s van mensen die echtheid uitstralen veel minder likes en reacties ontvangen. Hierdoor heb je naast modebladen nog een factor dat druk legt op je uiterlijk en je lichaamsbeeld.
Daarentegen worden mensen zich daar ook steeds meer van bewust en wordt op bijvoorbeeld TikTok veel aandacht besteed aan het normaliseren van taboes. Het is daar veel gemakkelijker om mensen te bereiken. Mensen komen er op die manier achter dat ze niet alleen zijn. Het gaat daar veel meer om herkenbaarheid en menselijkheid. Je ontdekt daar dat je niet alleen bent met een bepaalde eigenschap, hobby of kenmerk. Dat kan dus heel goed werken op je zelfbeeld en zelfs je zelfbeeld verbeteren.
De invloed van relaties op je zelfbeeld
Net als bij je eerste levensjaren spelen andere mensen nog steeds een grote rol op je zelfbeeld. Vrienden, relaties en familie kunnen namelijk nog steeds, zowel positief als negatief, invloed hebben op de manier waarop jij naar jezelf kijkt. Je kunt bijvoorbeeld mensen ontmoeten die meer overeenkomen met jouw principes, gedragingen en dergelijke. Dit kan heel positief zijn op jouw zelfbeeld. Het kan ook de andere kant op gaan. Je kunt bijvoorbeeld iemand treffen die een negatief effect heeft op jouw zelfbeeld. Er zijn helaas een hoop manipulatieve mensen in de wereld.
Het verdwijnen van mensen uit je sociale cirkel kan ook invloed hebben. Wanneer bijvoorbeeld iemand overlijdt of juist bewust zich uit je leven verwijdert, kun je met een hoop vragen achterblijven. De vraag is dan hoe jij ermee omgaat. Het kan zijn dat jij jezelf de schuld ervan geeft of dat je juist degene kwijt bent geraakt die jou een goed gevoel gaf.
Ook je werk en collega’s hebben een factor in dit geheel. Je hebt bijvoorbeeld moeite met de klanten die je treft of voelt je onveilig in je team. Wanneer je dagelijks blootgesteld staat aan dat soort sociale stress, kan dat een negatief effect hebben op je zelfbeeld. Je kunt bijvoorbeeld continu het gevoel krijgen dat je tekort schiet of dat je juist continu ervaart dat je geen onderdeel bent van het team. Bij sommige banen is ook het omgaan met agressie van klanten een onderdeel. Ook dit kan invloed hebben op jouw zelfbeeld.
Hoe kun je een zelfbeeld verbeteren?
Een zelfbeeld ontstaat dus eigenlijk door middel van opgedane ervaringen; jouw persoonlijke karakter en aangeboren eigenschappen; jouw sociale kring en je levensloop. Daarnaast heeft de wijze waarop jij met situaties omgaat, ook zijn invloed. Het is dus een heel complex geheel dat dieper gaat dan je denkt. Wil jij jouw zelfbeeld verbeteren, dan kun je een aantal dingen doen. Je kunt je zelfbeeld verbeteren door middel van het vergroten van succesmomenten in je leven, het verwijderen van negatieve of giftige mensen en door te werken aan jouw manier van denken. Ik licht alle opties graag even toe.
Je zelfbeeld verbeteren door middel van activiteiten
Het is belangrijk om zoveel mogelijk succeservaringen op te doen om je zelfbeeld te verbeteren. Successen kunnen in een klein hoekje zitten. Hobby’s en activiteiten waar je van geniet kunnen een groot verschil maken op je zelfbeeld. Door dagelijks activiteiten te doen die je leuk vindt, word je niet alleen steeds beter in die activiteiten, maar daarnaast vermindert je stressgehalte. Bovendien geven activiteiten die je leuk vindt je een goed gevoel. Dat is wat je wilt bij je zelfbeeld verbeteren. Hoe meer en hoe vaker jij een goed gevoel hebt over jezelf, hoe meer jij je zelfbeeld verbeteren kunt.
Je ontdekt namelijk waar je goed in bent en daarmee heb je meer positieve punten voor je zelfbeeld. Het kan zijn dat je helemaal geen idee hebt wat je leuk vindt om te doen. In dat geval kun je hier een kijkje nemen om te onderzoeken waar jouw interesses liggen.
Je zelfbeeld verbeteren met beweging
Een andere manier om je zelfbeeld te verbeteren is beweging. Het is namelijk door meerdere wetenschappelijke onderzoeken bevestigd dat beweging een groot effect heeft op je emoties en je gevoel. In het filmpje hieronder wordt dit concept kort toegelicht. Ondanks dit filmpje van Erik Scherder specifiek over het thuiszitten van de lockdown gaat, geeft het net zo goed weer wat het effect is van beweging op je gedrag en emoties. Beweging helpt namelijk om sombere gevoelens te verminderen. Je zelfbeeld verbeteren kun je dus ook door middel van beweging en sport doen.
Wist je dat er ook een hoop sporten zijn die geweldig zijn voor je zelfvertrouwen. Door bijvoorbeeld deel te nemen aan vechtsporten krijg je naast actieve lichaamsbeweging ook een mentale boost. Kies in ieder geval een sport waar jij vooral veel plezier aan beleeft. Dat houd je het langste vol. Je kunt ook yoga overwegen om ook je geest te trainen. Yoga wordt namelijk ingezet om stress te verminderen en negatieve gedachten te verwijderen. Een sport waar je niet over na hoeft te denken kan ook helpen om rust te ervaren. Dit kan bijvoorbeeld met joggen of fitness.
Een combinatie van deze sporten is het beste als je het mij vraagt. Je zelfbeeld verbeteren is namelijk een complex geheel. Met sport kun je stoom afblazen en met yoga leer je om negatieve gedachten te verwijderen. Dit kun je dus ook gedurende de dag inzetten met bijvoorbeeld ademhalingsoefeningen. Ideaal bij je zelfbeeld verbeteren. Met fitness en joggen kun je even helemaal tot rust komen omdat je niet hoeft na te denken. Bovendien geeft sport en beweging een goed gevoel over jezelf en je lichaam. Probeer het dus eens met elkaar af te wisselen.
Je zelfbeeld verbeteren door een gezondere sociale kring
Een van de meest logische, maar tegelijkertijd ook een hele moeilijke, is het verwijderen van de mensen die jou een slecht gevoel geven over jezelf. Door de giftige en negatieve mensen te vervangen door mensen die jou een positief gevoel geven, wordt je niet continu naar beneden gehaald. Het gaat erom dat je succes hebt en successen haalt zodat je een goed gevoel krijgt over jezelf en je kunnen. Negatieve mensen werken daar niet aan mee en kunnen zelfs tegenwerken. Probeer daarom het contact met mensen die je een negatief gevoel geven over jezelf te verminderen of zelfs helemaal af te kappen.
Daarnaast helpt het om je sociale kring uit te breiden met mensen die je juist een positief gevoel over jezelf geven. Je kunt op die manier jezelf verbeteren omdat je niet continu aan bepaalde onmogelijke verwachtingen hoeft te voldoen. Acceptatie van wie je bent, is namelijk cruciaal bij een positief zelfbeeld. Dit gaat een stuk gemakkelijker in een omgeving die je steunt en waar je op kan rekenen.
Je zelfbeeld verbeteren met plastische chirurgie
In sommige gevallen is een onderdeel van je zelfbeeld verbeteren om een operatie te ondergaan. Je kunt je onzeker voelen over je lichaam of misschien ben je in het verkeerde lichaam geboren. Gelukkig zijn er tegenwoordig een hoop opties om alsnog het lichaam te krijgen waar je zo naar verlangt. Er kunnen ook andere redenen gelden om plastische chirurgie te ondergaan. Bijvoorbeeld medische redenen. Toch zijn er ook een hoop mensen die plastische chirurgie willen om hun lichaamsbeeld te verbeteren.
De opties variëren van een borstvergroting tot liposucties en van een schaamlipcorrectie tot billiften. Sommige delen van je lichaam hebben nu eenmaal een groot effect op je zelfbeeld. Het kan je belemmeren om relaties aan te gaan, bepaalde kleding te dragen of je kunt van jezelf walgen als je in de spiegel kijkt. Een aantal dingen zijn met lichaamsbeweging te verhelpen, maar ook een hele hoop is simpelweg aangeboren. Je zelfbeeld verbeteren met plastische chirurgie is dus ook het overwegen waard.
Je zelfbeeld verbeteren met therapie
Om succes te behalen bij het verbeteren van je zelfbeeld is het belangrijk om een deel van je denkwijze aan te pakken. Zoals ik eerder al heb uitgelegd wordt de basis van jezelf ontwikkeld in de eerste levensjaren. Het is daarom belangrijk om met die gedachten en ideeën aan de slag te gaan om je niet langer te laten beperken. Je zelfbeeld verbeteren lukt dan pas echt. Door middel van therapie leer je anders naar situaties te kijken en anders over situaties na te denken. Daarmee kun jij dus je zelfbeeld verbeteren, omdat je andere overtuigingen aanneemt. Professionals helpen je daarbij.
Los van jouw manier van denken leer je met therapie ook welk aandeel van jou is en welk aandeel van een ander. Je kunt je zelfbeeld verbeteren door te leren waar jij invloed hebt en waar je geen invloed op hebt. Schaamte komt bijvoorbeeld vaak voort uit het niet kunnen voldoen aan de verwachting van een ander. Door goed te leren waar jij wel en niet iets aan hebt kunnen doen, krijg je nieuwe inzichten en overtuigingen. Dit helpt je om sterker en zelfverzekerder in het leven te staan.
Je zelfbeeld verbeteren met zelfbeeld oefeningen
Zoals ik eerder al beschreef gaat het bij je zelfbeeld verbeteren om het vergroten van succeservaringen in je leven, maar je denkwijze aanpassen is net zo belangrijk. Het beeld dat jij over jezelf hebt, is namelijk niet altijd hoe je daadwerkelijk bent. Iemand met een gezond gewicht kan zichzelf erg dik vinden. Uiteindelijk gaat het erom dat je op een andere manier naar jezelf kijkt en dus ook anders gaat denken. Als je een negatieve gedachte hebt op een bepaalde situatie geeft dat een negatief gevoel en daarmee negatief gedrag. Een positieve gedachte, geeft een positief gevoel en dus positief gedrag.
De kunst is dus om zoveel mogelijk positieve gedachten en ervaringen op te doen. Met zelfbeeld oefeningen kun je dit oefenen en je zelfbeeld verbeteren. Ik heb daarom voor jou een aantal zelfbeeld oefeningen op een rijtje om je zelfbeeld te verbeteren.
- Bij iedere negatieve gedachte over jezelf, bedenk je twee positieve gedachtes over jezelf
- Geef jezelf meer complimenten
- Vraag jezelf af of iets jouw verantwoordelijkheid is of niet
- Doe ademhalingsoefeningen
- Behandel jezelf zoals jij een dierbare zou behandelen. Vraag je daarom ook af of je ook zo tegen een vriend/vriendin of familielid zou doen
- Benoem een positieve eigenschap van een onderdeel dat jij niet mooi vindt van of aan jezelf
- Zeg affirmaties dagelijks hardop tegen jezelf
- Neem een open en rechte houding aan
- Schrijf aan het einde van de dag drie punten op waar je dankbaar voor bent
- Volg een mindfulness training
- Vergroot je zelfliefde door meer momenten te creëren voor jezelf. Bijvoorbeeld een spa dag thuis.
- Stop energie in positieve relaties
Je zelfbeeld verbeteren, waarom is dat eigenlijk belangrijk?
Waarom is je zelfbeeld verbeteren belangrijk? Het leven is soms al moeilijk genoeg en je leeft maar één keer. Je moet er daarom zelf echt iets van maken. Iedereen verdient het namelijk om een mooi leven te hebben. Je zelfbeeld kan je soms behoorlijk beperken in je doen en laten. Kansen gaan aan je voorbij wanneer je een negatief zelfbeeld hebt. Je zelfbeeld verbeteren kan ervoor zorgen dat jij kansen met twee handen aangrijpt. Angst, schaamte en beperkingen hebben niet meer de overhand omdat je in jezelf gelooft. Met een verbeterd zelfbeeld kun jij dus ook wensen die je hebt laten uitkomen.
Je zelfbeeld verbeteren geeft daarnaast een goed gevoel over jezelf. Met een positief zelfbeeld krijg jij namelijk veel meer voor elkaar. Juist omdat je wensen uit laat komen en kansen aangrijpt, doe je succeservaringen op. Dit geeft allemaal een goed gevoel over jezelf. Je onderneemt namelijk activiteiten. Een goed gevoel vertaalt zich in je uitstraling, maar ook in energie. Je zelfbeeld verbeteren speelt dus ook een rol in je energieniveau. Energie krijg je namelijk van het ondernemen van activiteiten. Je zelfbeeld verbeteren zorgt ervoor dat jij meer geniet van het leven.
Je zelfbeeld verbeteren vergroot dus ook je zelfvertrouwen en dat straal je uit. Dit biedt ook weer kansen op sociaal niveau. Wanneer je zelfvertrouwen uitstraalt, vergroot dat namelijk de kansen op een gesprek met vreemden en daarmee het opbouwen van vriendschappen. Je hebt namelijk meer energie om naar sociale activiteiten aan te gaan en bovendien ben je meer bereid om je kwetsbaar op te stellen om een band op te bouwen met iemand.
Verder is je zelfbeeld verbeteren ook belangrijk voor je algehele gezondheid. Een negatief zelfbeeld is vaak in combinatie met psychiatrische problematiek, zoals een depressie of een eetstoornis. Je zelfbeeld verbeteren is dus ook voor je lichamelijke en psychiatrische gezondheid belangrijk. Je wilt namelijk ergere problematiek voorkomen. Ieder mens heeft namelijk een sterke behoefte om ergens bij te horen. Het is daarom logisch dat jij je gaat gedragen naar de wensen van je omgeving, maar dit kan schadelijk zijn voor jezelf. Tijdens je zelfbeeld verbeteren leer je dus ook om jezelf te volgen en je minder te gedragen naar de wensen van anderen.
Wil jij zelfbeeld therapie?
Een negatief zelfbeeld is een groot risico. Je ziet een negatief zelfbeeld vaak in combinatie met een psychiatrische diagnose, zoals angstproblematiek, depressie, eetstoornissen en persoonlijkheidsstoornissen. Dit betekent overigens niet dat er altijd sprake moet zijn van een psychiatrische stoornis. Een negatief zelfbeeld kan zich wel verder ontwikkelen tot angstproblematiek of depressie. Lukt het je zelf niet om je zelfbeeld te verbeteren, dan kun je ervoor kiezen om zelfbeeld therapie te volgen om ergere problematiek te voorkomen.
Er zijn verschillende zelfbeeld behandelingen die je kunt volgen bij een negatief zelfbeeld. Je hebt bijvoorbeeld COMET, cognitieve gedragstherapie, EMDR en ACT. Tijdens zelfbeeld therapie leer jij jezelf kennen en is het de bedoeling dat jij de negatieve gedachten over jezelf omzet tot positieve gedachten. Sommige zelfbeeld therapieën zijn in een groep en andere zijn juist 1-op-1. Het doel is dat jij beter in je vel komt te zitten en meer zelfvertrouwen krijgt. Je kunt in veel gevallen ook online therapie volgen.
Tot slot over je zelfbeeld verbeteren
Je zelfbeeld verbeteren vraagt een constante inzet. Iedere dag maak je namelijk dingen mee die invloed hebben op je zelfbeeld, zelfvertrouwen, maar ook op je lichaamsbeeld. Het is belangrijk om bewust bezig te zijn en te blijven met het verbeteren van je zelfbeeld. Je zelfbeeld verbeteren vraagt dus dagelijks werk. Wees daar bewust van. Je kunt namelijk zo in oude gedachten terugkeren wanneer je niet bezig blijft met je zelfbeeld verbeteren.
Je zelfbeeld verbeteren, hoe pak jij dat aan?
*Dit artikel over zelfbeeld verbeteren bevat een samenwerking