Een aantal weken geleden was het zo ver, het eerste nepprofiel van mij was opgedoken. Iemand gebruikte mijn foto’s en mijn naam om telefoonnummers van mijn volgers af te troggelen. Dit is een van de manieren waarop hackers jouw telefoon kunnen hacken en bij gevoelige gegevens kunnen komen, zoals wachtwoorden, bankgegevens en dergelijke. Overigens zie ik steeds meer nepprofielen opduiken van de mensen die ik volg, dus ik vind het hoog tijd om er iets over te delen.
Wat is een nepprofiel/nepaccount?
Allereerst is het belangrijk om een definitie te geven over wat ik exact met een nepprofiel bedoel. Wanneer je steeds bekender wordt, duiken de nepprofielen je om de oren. Grotendeels zijn het accounts die fan van je zijn en dus meer een soort eerbetoon aan je geven, maar je hebt ook accounts die het allemaal minder goed bedoelen. Zodra iemand zich voordoet als iemand anders, is er sprake van een nepprofiel. Voor de sensatie liefhebbers, is de mtv-show Catfish een echte aanrader.
Binnen die tv-serie staan nepprofielen en accounts centraal. Iemand doet zich voor als een ander persoon en probeert op die manier een relatie met je aan te gaan. In mijn geval ging iemand er met mijn foto’s en naam vandoor. Volledig in de stress ben ik aan de slag gegaan om dat account zo snel mogelijk weg te krijgen. Ik kreeg overigens ook massaal berichten dat het nepaccount mijn volgers lastig viel om telefoonnummers te krijgen.
Definitie van een nepprofiel
Er zijn een hoop verschillende benamingen voor een nepprofiel/nepaccount. Zo wordt het ook wel een catfish, faker en oplichter genoemd. Hoe je het ook wilt noemen, het komt op hetzelfde neer. Iemand gaat er met jou identiteit vandoor en dat is illegaal en strafbaar. Het is dus erg belangrijk om dit soort situaties serieus te nemen, ook al lijkt het in eerste instantie misschien onschuldig.
Hoe herken je een nepprofiel?
Ondanks het in eerste opzicht misschien lastig te herkennen is, zijn er zeker een aantal punten waar nepprofielen zich mee onderscheiden van ieder ander account. Onderstaande punten zijn een aantal tips waaraan jij een nepaccount kan herkennen.
- Je volgt de desbetreffende persoon al
Het is natuurlijk een alarmbel wanneer je de persoon al volgt. Vraag die persoon dan ook altijd of hij of zij een nieuw account heeft aangemaakt. Zegt die persoon van niet, dan weet je dat je met een nepprofiel te maken hebt. - De profielfoto
De profielfoto is vaak een erg aantrekkelijke en mooie foto. Ze willen vaak zoveel mogelijk volgers ontvangen en aantrekkelijke profielfoto’s zorgen daar het gemakkelijkst voor. Om er zeker van te zijn dat het om een originele foto gaat, kun je de foto door ‘reverse image search‘ van Google halen. Vaak zie je dan of de desbetreffende foto op andere websites en dergelijke te vinden zijn. Blijkt het een originele foto te zijn, kun je er niet blindelings vanuit gaan dat het account oprecht is. Het kan overigens ook zijn dat de profielfoto juist bizar slechte kwaliteit heeft. - De volgers
Een nepaccount heeft vaak heel weinig volgers of volgers die heel vreemd zijn. Een Nederlands account met enkel volgers die uit een ander land komen, is verdacht. Kijk dus goed naar het soort volgers en de aantallen. Wanneer de volgers alleen uit spamaccounts bestaat, is dat ook een alarmbel. Je kunt een spamaccount herkennen aan een account dat niet actief is en ook geen foto’s bevat. - Het soort foto’s op de feed
Je kunt een nepaccount ook herkennen aan het soort foto’s die worden gebruikt. In mijn geval bestond de feed van het nepaccount uit slechtere kwaliteit foto’s dan mijn eigen foto’s. Ook waren er 6 foto’s op dezelfde tijd gepost. Kijk dus ook is naar de tijden waarop de foto’s online zijn gezet. Ook gebruiken nepaccounts vaak foto’s met kinderen of dieren, op die manier komen ze onschuldiger over. Je kunt ook kijken naar de caption die is gebruikt voor de foto’s. Daar wordt vaak erg weinig aandacht besteed. - Tegenstrijdigheden in het profiel
Een leugen houd je nooit lang vol en dus kan het zomaar zijn dat er tegenstrijdigheden op het profiel of in het gesprek te vinden zijn. De faker weet niet alle details van een persoon en dus is het belangrijk om goed op de details te letten en veel vragen te stellen. Zegt iemand 25 jaar te zijn, maar bij de gegevens blijkt heel iets anders te staan dan is dat een alarmbel. - De manier van praten
Nepaccounts hebben ook vaak een hele aparte manier van praten. Ze maken veel schrijffouten of zijn grammaticaal niet correct. Overigens kun je door middel van dat soort fouten ook beter tegenstrijdigheden vinden. Een andere alarmbel is wanneer het account heel snel overgaat naar het bespreken van problemen die extreem heftig zijn. Hierdoor hopen ze je vertrouwen te winnen. - Snelle ontwikkelingen
Nepaccounts ontwikkelen zich extreem snel in een gesprek. Waar je eerst nog een normaal en vriendelijk gesprek hebt, heb je na enkele uren al een liefdesverklaring te pakken. Of ze willen direct al een telefoonnummer hebben zonder je eerst gesproken te hebben. Het is belangrijk om hier niet in te trappen, ondanks het soms heel leuk klinkt. - Proberen iets te bereiken
Het doel van nepaccounts is vaak om geld af te troggelen of je op te lichten. Na verloop van tijd zullen ze je dan ook vragen om hen financieel te helpen of iets dergelijks, zonder je ooit nog gezien te hebben. Ze praten in op je gevoel en willen op die manier jou manipuleren om te doen wat zij van je willen.
Waarom een nepprofiel?
Helaas zijn er vaak een hoop redenen waarom iemand een nepaccount of nepprofiel start. Ondanks iemand beweert een duidelijke reden te hebben om zich voor te doen als iemand anders, is geen enkele reden een goed excuus om iemand te misleiden of met iemand zijn identiteit er vandoor te gaan. De volgende redenen worden regelmatig gebruikt:
- Een nepaccount om anderen op te lichten
Helaas zijn er een hoop nepprofielen die als missie hebben om anderen op te lichten. Ze willen je hacken, geld aftroggelen of op een andere manier aan gevoelige informatie komen. Het is belangrijk om de alarmbellen van hierboven te onthouden, zodat je er niet blindelings intrapt. Het verrast je hoe extreem veel mensen er met een nepaccount worden opgelicht. - Een nepprofiel om iemand te ontmaskeren
Er zijn ook zat accounts die functioneren om oplichters, fraudeurs en dergelijke te ontmaskeren. Het is zelfs een techniek die de politie inzet om mensen te betrappen. Er zijn ook achterdochtige partners die een nepaccount gebruiken om hun partner te betrappen op overspel. Door middel van het account doen zij zich voor als iemand anders en leggen contact met hun partner. Zij proberen op zo’n manier contact te leggen dat ze de ander kunnen verleiden tot overspel. Dit wordt door partners gebruikt wanneer zij al vermoedens hebben dat iemand niet te vertrouwen is. - Een nepaccount uit verveling
Er zijn ook mensen die een nepprofiel aanmaken omdat zij zich vervelen. Door je voor te doen als een ander, kun je contact leggen met allerlei verschillende soorten mensen die je in eerste instantie, als jezelf, niet aan durft te spreken. Helaas vinden sommige het blijkbaar een goed tijdverdrijf om zich voor te doen als een ander. - Een nepprofiel door pijn/onzekerheid
Veel nepaccounts dragen als basis dat ze zich graag beter willen voelen. De “kracht” van social media is dat jij jouw online leven zo kan vormgeven dat het mooier lijkt dan het is. Laten we eerlijk wezen een foto dat je huilt, wanneer er bij je is ingebroken of wanneer je bent ontslagen posten de meeste mensen niet snel online. Je post grotendeels lachende foto’s en dat maak onbewust dat je een mooier leven uitstraalt.Een nepprofiel gebruikt daarentegen foto’s van iemand anders en verzint een levensverhaal rondom dat persoon. Hierdoor vergeten zij eventjes de pijn, verdriet of onzekerheid die ze dagelijks ervaren. Je kunt je leven zo vormgeven dat jij je je echt eventjes in een andere realiteit bevindt. Dat kan een gevoel geven van kracht, zelfverzekerdheid en rust.
Een nepprofiel uit haat
Het komt ook regelmatig voor dat mensen een hekel aan je hebben en daarom een nepaccount opzetten. In dit geval willen mensen jou persoonlijk bewust kwetsen. Waarbij het bij oplichting niet perse een persoonlijke kwestie is, is het in dit geval het wel persoonlijk. Het kan zijn dat de persoon achter het profiel ruzie zoekt met mensen in jouw omgeving. Een van de doelen kan zijn om jouw leven echt zuur te maken. Het kan ook zijn dat iemand door middel van een nepaccount contact met jou legt. Je denkt een leuke connectie op te bouwen, maar eigenlijk bestaat die persoon dus niet.
Jouw rechten bij een nepprofiel
Welke reden of redenen er dan ook mogen zijn, het is strafbaar. Door het onderhouden van een nepprofiel begeven zij zich in het gebied van een aantal rechten en plichten. Ook wanneer het een account is die gebaseerd is om jou te eren, is het niet zomaar toegestaan om foto’s te gebruiken. Is er een nepaccount van jou opgedoken, dan zijn dit jouw rechten:
Identiteitsfraude
Wanneer jouw foto’s gebruikt worden voor een account is er sprake van identiteitsfraude. Iemand doet zich namelijk voor als jou zonder dat jij daar iets vanaf weet. Dat is strafbaar. Naast dat jij hier aangifte tegen kunt doen, is het ook jouw recht om daar een melding van te maken bij Centraal Meldpunt Identiteitsfraude- en Fouten. Zij bieden ondersteuning, tips en begeleiding.
Auteursrecht
Of je nu een bedrijf hebt of niet, het gebruik van jouw foto’s is illegaal. Je hebt hier te maken met auteursrecht en dat wordt geschonden wanneer zij zonder jouw toestemming je foto’s gebruiken. Je hoeft geen handelingen te verrichten om auteursrechten te verkrijgen. Zodra jij iets hebt gemaakt, is dat automatisch jouw auteursrecht. Gaat er iemand alsnog met jouw werk vandoor, dan heb jij het persoonlijkheidsrecht. Je hebt namelijk het recht om je te verzetten, wanneer iemand jouw werk aantast, verandert en/of er met jouw werk vandoor gaat.
Overigens geldt dat ook wanneer je wel toestemming hebt gegeven voor het gebruik van jouw foto, maar zij het alsnog hebben aangepast. Dit zie je vaak bij fotografie. Na een fotoshoot gooien mensen er alsnog een filter overheen of doen aanpassingen zodat het binnen hun feed past. Dit mag niet en valt dus onder persoonlijkheidsrecht.
Imagoschade
Wanneer iemand onder jouw naam of met jouw werk er vandoor gaat en slechte intenties heeft naar anderen, kan jij imagoschade oplopen. In mijn situatie wilde het nepaccount telefoonnummers aftroggelen om ze te hacken. Doordat dit met mijn naam en gezicht gebeurt, kost dat mij mijn imago. Je naam, eer en reputatie is dan geschaad. In sommige gevallen kun je hier zelfs een schadevergoeding voor ontvangen. Dit is echter een langdurig proces en je moet exact weten wie er achter het account zit. Het gaat hier namelijk om smaad, laster en beledigingen.
Wat te doen bij een nepprofiel?
Je weet nu wat je rechten zijn en bovendien kun je een inschatting maken over welke schade jou is aangedaan. Je staat dus in ieder geval in je recht om hardhandig op te treden. Er zijn een aantal dingen die je kunt doen wanneer er een nepprofiel van jou is opgedoken. Ik bespreek graag met jou je opties.
- Aangifte doen bij de politie
Ik wil deze graag als eerste benoemen. De politie neemt dit soort zaken serieus, ook wanneer je geen bedrijf hebt. Het is moeilijk voor hen om op te treden, aangezien ze niet weten wie er achter het account zit. Zij hebben daarvoor zoveel mogelijk informatie en gegevens nodig. Verzamel dus voldoende screenshots en ander bewijsvoering om aan te leveren bij de politie. Je kunt tegenwoordig online aangifte doen en dus kan je alle bewijsvoering simpelweg uploaden. Wanneer je op de link klikt, kies je op: ik wil iets anders melden. - Massaal rapporteren van het account
Je wilt het account zo snel mogelijk weg hebben en dat is logisch. Het kan helpen om daarom massaal het account te rapporteren. Je kunt de hulp van je volgers, vrienden of familie inschakelen om dit te doen. Hoe meer mensen het rapporteren, hoe beter. Samen sta je sterk. - Contact opnemen met het social media platform
Naast het rapporteren, kun je ook contact opnemen met het social media platform. In mijn situatie was dit Instagram. Ze vragen je dan een extra formulier in te vullen en dan gaan zij alsnog kijken bij je melding. Vaak moet je dan een foto aanleveren waarop jij met je identiteitsbewijs zichtbaar bent. - Breng je kennissen, volgers en familie op de hoogte
Het is verstandig om iedereen die je kent of mee in contact bent, op de hoogte te brengen van het nepaccount. Op die manier houdt je hen scherp wanneer het account contact met hen opneemt. Ze moeten weten dat er de mogelijkheid is zit dat jij dat dus niet bent. Je kunt iedereen individueel een bericht sturen, maar je kunt ook een bericht plaatsen op Facebook of Instagram. Het is tegenwoordig ook mogelijk om een bericht te sturen naar meerdere mensen tegelijkertijd.
Beheer jij een positief nepprofiel?
Het kan zijn dat jij foto’s van iemand anders gebruikt, omdat je bijvoorbeeld een nepaccount beheert die meer iets weg heeft van een fanaccount. Onthoud dan dat je niet zomaar iedere foto mag pakken en gebruiken. Fotografen behouden ten alle tijden het persoonlijkheidsrecht en auteursrecht. Je kan een flinke schadeclaim aan je broek krijgen wanneer je toch foto’s gebruikt. Er zijn een hoop websites waar jij rechtenvrije foto’s kunt pakken. Er zijn dan geen risico’s dat je illegaal bezig bent dus. Neem is een kijkje bij Adobe Stock, Shutterstock of Unsplash.
Wil je toch de foto’s van een ander gebruiken, geef dan altijd de credits aan de rechtmatige eigenaar. Een verwijzing, een tag, de eigenaar in de beschrijving repost benoemen of iets dergelijks volstaat. Het kan zijn dat ze alsnog willen dat je de foto verwijdert. Er zit dan niets anders op dan dit te doen. Overigens kan het ook helpen om in de biografie van je nepaccount te beschrijven wat volgers op jouw account kunnen vinden. De ideale plek om te benoemen dat jij niet de persoon bent op de foto’s en dat de foto’s niet door jou gemaakt zijn.
Is er wel is een nepprofiel van jou opgedoken?
Eén reactie
Ja van mijn minderjarige dochter, ze werd bedreigd en gechanteerd